چرا مشوق‌های مالیاتی تحقیق و توسعه حیاتی هستند؟
در دنیای امروز که سرعت تغییرات فناورانه سرسام‌آور است، نوآوری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی برای بقا و رشد هر کسب‌وکار و اقتصاد ملی محسوب می‌شود. مدیران شرکت‌های صنعتی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های بورسی و فرابورسی، فعالان زیست‌بوم نوآوری، متخصصان تحقیق و توسعه، و مدیران مالی و نوآوری شرکت‌ها، همگی به خوبی می‌دانند که سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) کلید گشودن درهای آینده است. اما این مسیر، پر از چالش‌ها و ریسک‌های مالی است. اینجا است که نقش مشوق‌های مالیاتی تحقیق و توسعه پررنگ می‌شود.
نقش نوآوری در اقتصاد جهانی
نوآوری، موتور محرکه اصلی رشد اقتصادی پایدار و افزایش رقابت‌پذیری در سطح جهانی است. کشورها و شرکت‌هایی که در خط مقدم نوآوری قرار دارند، نه تنها محصولات و خدمات جدیدی را به بازار عرضه می‌کنند، بلکه فرآیندهای تولید را بهبود بخشیده، بهره‌وری را افزایش داده و مشاغل با ارزش افزوده بالا ایجاد می‌کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها، حتی اگر پرریسک باشند، می‌توانند به پیشرفت‌های علمی و فناورانه منجر شوند که منافع بلندمدت و گسترده‌ای برای جامعه به ارمغان می‌آورند. در چنین فضایی، دولت‌ها با ارائه مشوق‌های مالیاتی، شرکت‌ها را به پذیرش این ریسک‌ها و سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیق و توسعه ترغیب می‌کنند.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان: فرصتی استراتژیک برای ایران
در راستای همین رویکرد جهانی، جمهوری اسلامی ایران نیز با تصویب «قانون جهش تولید دانش‌بنیان» در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، گامی بلند در جهت تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و حمایت از شرکت‌های نوآور برداشته است. این قانون، یک فرصت استراتژیک بی‌نظیر برای مدیران شرکت‌های صنعتی، استارتاپ‌ها و تمامی فعالان زیست‌بوم نوآوری فراهم می‌آورد تا با کاهش هزینه‌های مالیاتی خود، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را افزایش داده و مسیر نوآوری را هموار سازند. این قانون به دنبال هدایت حمایت‌های مالیاتی به سمت توسعه نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان است. اما چگونه می‌توان از این فرصت به بهترین شکل بهره‌مند شد؟ و تفاوت این قانون با مشوق‌های مشابه در کشورهای پیشرو چیست؟ در ادامه به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد.
اعتبار مالیاتی قانون جهش تولید دانش‌بنیان در ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها
قانون جهش تولید دانش‌بنیان، با هدف ایجاد یک اکوسیستم حمایتی برای شرکت‌های نوآور، مزایای مالیاتی قابل توجهی را در نظر گرفته است. شناخت دقیق این مزایا و همچنین چالش‌های پیش رو، برای بهره‌مندی حداکثری از این فرصت حیاتی است.
اهداف و چشم‌انداز: حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان
هدف اصلی این قانون، جهت‌دهی حمایت‌های مالیاتی به سمت توسعه نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان است. این قانون به دنبال تسهیل فعالیت‌های دانش‌بنیان، کمک به شرکت‌های نوآور و فراهم آوردن بسترهای لازم برای سرمایه‌گذاری در منابع انسانی نخبه است. از جمله اهداف استراتژیک آن می‌توان به رفع موانع اخذ مجوزهای کسب‌وکار برای شرکت‌های دانش‌بنیان و تشویق سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پرریسک و دیربازده اشاره کرد. این رویکرد، تلاشی جامع برای ایجاد یک اکوسیستم نوآوری قوی و خودکفا در کشور است که به کاهش وابستگی به واردات کمک می‌کند.
فعالیت‌ها و هزینه‌های واجد شرایط: از ایده تا محصول
اعتبار مالیاتی بر اساس بند (ب) ماده (۱۱) قانون جهش تولید دانش‌بنیان، به پروژه‌های تحقیق و توسعه‌ای تعلق می‌گیرد که دارای ویژگی‌های مشخصی باشند :
- نظام‌مند بودن: پروژه‌ها باید دارای برنامه و خروجی مشخصی باشند.
- سطح فناوری: محصولات، خدمات یا فرآیندهای حاصل باید در حوزه «فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا» قرار گیرند و منطبق با فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان باشند.
- جدید بودن: محصولات، خدمات یا فرآیندهای حاصل باید در سطح صنایع مربوطه در کشور «جدید» باشند. این معیار به دنبال حمایت از نوآوری‌هایی است که ارزش افزوده‌ای واقعی برای صنعت داخلی ایجاد می‌کنند.
انواع پروژه‌های تحقیق و توسعه مشمول این اعتبار شامل تولید محصولات یا خدمات جدید، توسعه تجربی محصول، ارتقاء محصولات یا خدمات فعلی (فراتر از فعالیت‌های معمول و با ریسک فنی)، و بهبود فرآیندهای تولید و عملیات (با ریسک فنی) است. هزینه‌های قابل قبول نیز شامل اجاره فضای کار اختصاصی تحقیق و توسعه، استهلاک ماشین‌آلات و تجهیزات، حقوق و مزایای نیروی انسانی مستقیم در پروژه، مواد اولیه و قطعات مصرفی برای تولید آزمایشی، هزینه‌های تأییدیه‌ها و استانداردها، و همکاری‌های فناورانه است.
مزایای مالی و سازوکارها: اعتباری برای آینده
این اعتبار مالیاتی «معادل هزینه‌های انجام شده» در پروژه‌های تحقیق و توسعه تأیید شده اعطا می‌شود. این بدان معناست که ۱۰۰% از هزینه‌های تأیید شده، به عنوان اعتبار مالیاتی پذیرفته می‌شود که می‌تواند از مالیات بر عملکرد کسر گردد. نکته مهم این است که این اعتبار قابلیت «انتقال به سنوات آتی» را دارد. این ویژگی برای شرکت‌هایی که در مراحل اولیه تحقیق و توسعه سودآور نیستند، بسیار حائز اهمیت است، زیرا به آنها اجازه می‌دهد تا مزایای مالیاتی را در آینده، زمانی که به سوددهی می‌رسند، دریافت کنند. علاوه بر این، قانون جهش تولید دانش‌بنیان مشوق‌های دیگری نیز در قالب اعتبار مالیاتی برای سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور (پذیرفته شده در بورس یا فرابورس) یا از طریق صندوق‌های پژوهش و فناوری، تا سقف ۳۰ درصد از مبلغ سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد.
چالش‌های اجرایی و نرخ بهره‌برداری: موانع پیش رو
با وجود مزایای قابل توجه، چالش‌هایی نیز در مسیر بهره‌برداری از این قانون وجود دارد. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور اعلام کرده است که در سال گذشته، از ۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبار مالیاتی مورد انتظار، تنها ۴ هزار میلیارد تومان (معادل کمتر از ۷%) محقق شده است. این شکاف بزرگ نشان‌دهنده موانع جدی در دسترسی و بهره‌برداری شرکت‌ها از این اعتبار است.
این عدم بهره‌برداری می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد:
- پیچیدگی فرآیند اداری: فرآیند چند مرحله‌ای پیش‌تأیید پروژه و ارزیابی تفصیلی توسط دبیرخانه، می‌تواند منجر به تأخیر و عدم قطعیت برای شرکت‌ها شود. این موضوع به ویژه برای شرکت‌های کوچک‌تر با منابع اداری محدود، دلسردکننده است.
- عدم پشتیبانی جریان نقدی فوری: برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا که اغلب در سال‌های اولیه زیان‌ده هستند، یک اعتبار مالیاتی که تنها مالیات آتی را کاهش می‌دهد، مزیت نقدی فوری مورد نیاز آنها را فراهم نمی‌کند. این موضوع می‌تواند به طور مستقیم به نرخ پایین بهره‌برداری کمک کند.
- نیاز به شفاف‌سازی و ترویج: جدید بودن این برنامه و عدم آگاهی کافی شرکت‌ها از جزئیات و مزایای آن، می‌تواند به عدم اعتماد یا تردید منجر شود.
نگاهی به مشوق‌های تحقیق و توسعه در کشورهای پیشرو: درس‌هایی برای آموختن
برای درک بهتر نقاط قوت و ضعف قانون جهش تولید دانش‌بنیان، لازم است نگاهی به رویکردهای کشورهای پیشرو در زمینه مشوق‌های تحقیق و توسعه داشته باشیم.
ایالات متحده: پیشگام در حمایت از استارتاپ‌ها
اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه فدرال در ایالات متحده، که از سال ۱۹۸۱ آغاز شده، با هدف اصلی افزایش مشاغل فنی و تشویق کسب‌وکارها به سرمایه‌گذاری در توسعه راه‌حل‌های پیشرفته طراحی شده است. این اعتبار به عنوان یکی از قدرتمندترین مشوق‌های دائمی شناخته می‌شود که کاهش مالیات را به صورت دلار به دلار برای فعالیت‌های توسعه، طراحی یا بهبود محصولات، فرآیندها، فرمول‌ها یا نرم‌افزارها فراهم می‌آورد. فعالیت‌های واجد شرایط نیازی به نوآوری‌های انقلابی ندارند؛ حتی بهبودهای تدریجی نیز می‌توانند واجد شرایط باشند.
جبران مالیات حقوق و دستمزد: نقدینگی فوری برای نوآوران
یک ویژگی برجسته و بسیار مؤثر این سیستم، به ویژه برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک، قابلیت جبران مالیات حقوق و دستمزد است. شرکت‌هایی که در پنج سال گذشته تأسیس شده‌اند و کمتر از ۵ میلیون دلار درآمد دارند، می‌توانند تا ۵۰۰,۰۰۰ دلار از بدهی مالیات حقوق و دستمزد فدرال خود را برای حداکثر ۵ سال جبران کنند. این مکانیسم یک مزیت نقدی فوری را حتی برای شرکت‌هایی که هنوز سودآور نیستند و بدهی مالیات بر درآمد ندارند، فراهم می‌کند. این امر برای استارتاپ‌ها حیاتی است، زیرا آنها اغلب در مراحل اولیه زیان‌ده هستند و نیاز مبرمی به نقدینگی برای تأمین هزینه‌های عملیاتی و تحقیق و توسعه خود دارند.
ژاپن: تمرکز بر نوآوری باز و همکاری
سیستم اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در ژاپن با هدف اصلی حفظ و افزایش هزینه‌های تحقیق و توسعه در بخش خصوصی، ترویج تحقیق و توسعه نوآورانه و افزایش رقابت‌پذیری بین‌المللی طراحی شده است. این سیستم به شرکت‌هایی که در فعالیت‌های تحقیق و توسعه مشارکت دارند، اجازه می‌دهد تا درصد معینی از هزینه‌های تحقیقاتی تجربی را از بدهی مالیات شرکتی خود کسر کنند.
مشوق‌های همکاری با استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها
ژاپن به طور خاص بر «نوآوری باز» و تحقیقات مشارکتی تأکید دارد. برای تحقیقاتی که الزامات نوع نوآوری باز را برآورده می‌کنند، نرخ‌های کسر مالیاتی بالاتری اعمال می‌شود: ۳۰% برای تحقیقات مشترک با مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها، ۲۵% برای همکاری با استارتاپ‌ها، و ۲۰% برای همکاری با سایر کسب‌وکارهای خصوصی. این تمرکز استراتژیک بر نوآوری باز و همکاری با استارتاپ‌ها، یک سیاست آینده‌نگرانه است که به توسعه اکوسیستم و اشتراک دانش کمک می‌کند. با این حال، اعتبارات مالیاتی ژاپن به طور کلی قابل بازپرداخت نیستند و قابلیت انتقال به سنوات آتی نیز از سال ۲۰۱۵ لغو شده است.
کانادا و استرالیا: اعتبارات قابل بازپرداخت برای همه
کانادا و استرالیا در ارائه اعتبارات مالیاتی تحقیق و توسعه بسیار سخاوتمندانه عمل می‌کنند. برنامه «تحقیق و توسعه علمی و توسعه تجربی» (SR&ED) در کانادا، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا بخشی از هزینه‌های تحقیق و توسعه خود را به صورت اعتبار مالیاتی دریافت کنند. این برنامه شامل دو مشوق اصلی است: کسر از درآمد و اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری (ITC). شرکت‌های خصوصی کنترل شده توسط کانادا (CCPC) با درآمد مشمول مالیات کمتر از ۵۰۰,۰۰۰ دلار، می‌توانند تا ۳۵% از هزینه‌های تحقیق و توسعه خود را تا سقف ۳ میلیون دلار به صورت اعتبار مالیاتی دریافت کنند.
حمایت از شرکت‌های زیان‌ده: تضمین بقا و رشد
یکی از مهمترین ویژگی‌های برنامه‌های کانادا و استرالیا، قابلیت «بازپرداخت» (Refundable) بودن اعتبارات مالیاتی برای شرکت‌های کوچک و متوسط است. این بدان معناست که حتی اگر یک شرکت در سال مالی مربوطه سودآور نباشد و بدهی مالیاتی نداشته باشد، می‌تواند اعتبار مالیاتی خود را به صورت نقدی دریافت کند. این رویکرد، جریان نقدی فوری را برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های زیان‌ده فراهم می‌کند که برای بقا و ادامه سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه حیاتی است. در استرالیا، شرکت‌هایی با گردش مالی سالانه کمتر از ۲۰ میلیون دلار، از ۴۳.۵% اعتبار مالیاتی قابل بازپرداخت بهره‌مند می‌شوند.
فرانسه، آلمان، نیوزلند و سنگاپور: رویکردهای متنوع در حمایت از تحقیق و توسعه
کشورهای دیگری نیز رویکردهای متنوعی در حمایت از تحقیق و توسعه دارند:
- فرانسه: اعتبار مالیاتی تحقیق (CIR) با ۳۰% اعتبار مالیاتی بر هزینه‌های تحقیق و توسعه تا سقف ۱۰۰ میلیون یورو ارائه می‌دهد. فرانسه همچنین بازپرداخت فوری اعتبارات مالیاتی را برای شرکت‌های کوچک و متوسط بدون سقف ارائه می‌دهد.
- آلمان: کمک هزینه تحقیق با نرخ ۳۵% برای شرکت‌های کوچک و متوسط (۱۰% بیشتر از شرکت‌های بزرگ) و سقف سالانه ۳.۵ میلیون یورو ارائه می‌کند. این کمک هزینه به صورت مستقیم پرداخت می‌شود و برای شرکت‌های زیان‌ده نیز مفید است.
- نیوزلند: ۱۵% اعتبار مالیاتی یا بازپرداخت بر هزینه‌های تحقیق و توسعه واجد شرایط ارائه می‌دهد.
- سنگاپور: تا ۵۱% مزیت نقدی بر ۴۰۰,۰۰۰ دلار سنگاپور اول هزینه‌های کارکنان و مواد مصرفی واجد شرایط از طریق مشوق مالیاتی تحقیق و توسعه ارائه می‌کند.
تحلیل تطبیقی: ایران در کجای نقشه جهانی قرار دارد؟
با بررسی مشوق‌های جهانی، می‌توانیم جایگاه قانون جهش تولید دانش‌بنیان ایران را در نقشه جهانی نوآوری بهتر درک کنیم.
مقایسه مزایای مالی: از قابلیت انتقال تا بازپرداخت نقدی
مهمترین تفاوت در نحوه ارائه مزایای مالی و تأثیر آنها بر جریان نقدی شرکت‌ها، به ویژه استارتاپ‌ها، نهفته است.
- ایران: اعتبار مالیاتی معادل ۱۰۰% هزینه‌های تأیید شده را ارائه می‌دهد و قابلیت انتقال به سنوات آتی را دارد. این ویژگی برای شرکت‌هایی که در آینده سودآور می‌شوند، مفید است. اما این اعتبار «قابل بازپرداخت» نیست.
- ایالات متحده: با جبران مالیات حقوق و دستمزد، نقدینگی فوری را برای استارتاپ‌های زیان‌ده فراهم می‌کند. این مکانیسم به عنوان یک سازوکار شبه‌بازپرداخت عمل می‌کند.
- ژاپن: اعتبارات آن قابل بازپرداخت نیستند و قابلیت انتقال به سنوات آتی نیز از سال ۲۰۱۵ لغو شده است. این بدان معناست که مزایای آن عمدتاً به شرکت‌های سودآور می‌رسد.
- کانادا و استرالیا: با ارائه اعتبارات کاملاً قابل بازپرداخت برای شرکت‌های کوچک و متوسط، جریان نقدی فوری را برای شرکت‌های زیان‌ده فراهم می‌کنند.
این مقایسه نشان می‌دهد که با وجود سخاوتمندانه بودن اعتبار معادل هزینه در ایران، عدم پشتیبانی جریان نقدی فوری برای شرکت‌های نوپا و زیان‌ده، یک نقطه ضعف کلیدی است که می‌تواند به نرخ پایین بهره‌برداری کمک کند.
دامنه فعالیت‌های واجد شرایط: تفاوت در تعریف نوآوری
- ایران: بر پروژه‌هایی تمرکز دارد که «جدید در سطح صنعت در کشور» باشند و در حوزه «فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا» قرار گیرند. این رویکرد، هدفمند است اما ممکن است نوآوری‌های تدریجی یا تطبیق فناوری‌های جهانی برای بازار داخلی را که برای رشد اقتصادی حیاتی هستند، نادیده بگیرد.
- ایالات متحده: دامنه بسیار گسترده‌تری دارد و حتی بهبودهای تدریجی در محصولات، فرآیندها یا نرم‌افزارها را نیز شامل می‌شود.
- ژاپن، کانادا و استرالیا: نیز رویکردهای گسترده‌ای دارند و بر اساس ماهیت فعالیت (مانند توسعه تجربی، تحقیقات کاربردی یا بنیادی) صلاحیت را تعیین می‌کنند.
سادگی فرآیند اداری: کلید افزایش بهره‌برداری
- ایران: فرآیند اداری شامل ارسال پروژه پیشنهادی، تأیید توسط دبیرخانه، اظهار هزینه‌ها و ارزیابی تفصیلی است. این فرآیند چند مرحله‌ای و نیاز به پیش‌تأیید، می‌تواند بار اداری قابل توجهی را بر شرکت‌ها تحمیل کند و منجر به تأخیر و عدم قطعیت شود.
- ایالات متحده، کانادا و استرالیا: بیشتر بر خودارزیابی و مستندسازی دقیق همزمان با فعالیت‌ها تکیه دارند و درخواست‌ها معمولاً همراه با اظهارنامه مالیاتی سالانه ارسال می‌شوند. این رویکرد، انعطاف‌پذیری بیشتری را در درخواست‌های اولیه فراهم می‌کند، هرچند نیاز به نگهداری سوابق دقیق دارد.
ساده‌سازی فرآیند اداری در ایران، با حرکت به سمت یک مدل مبتنی بر خودارزیابی و حسابرسی‌های قوی پس از درخواست، می‌تواند به طور قابل توجهی موانع ورود را کاهش داده و میزان بهره‌برداری از اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه را افزایش دهد.
حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط: نیاز به رویکردی جامع‌تر
قانون جهش تولید دانش‌بنیان در ایران به صراحت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌کند. قابلیت انتقال اعتبار به سنوات آتی و اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری، مزایای مهمی هستند. با این حال، همانطور که اشاره شد، عدم مزایای نقدی فوری برای استارتاپ‌های زیان‌ده، یک نقطه ضعف مهم است. در مقابل، ایالات متحده با جبران مالیات حقوق و دستمزد و کانادا و استرالیا با اعتبارات قابل بازپرداخت ، نیاز حیاتی به جریان نقدی فوری را برای استارتاپ‌ها برطرف می‌کنند. ژاپن نیز با نرخ‌های بالاتر برای همکاری با استارتاپ‌ها، حمایت خاصی را ارائه می‌دهد.
در ادامه خلاصه‌ای از مقایسه مشوق‌های مالیاتی توسعه نوآوری در ایران و کشورهای توسعه یافته در قالب یک جدول ارائه شده است:
| ویژگی | ایران (قانون جهش تولید دانش‌بنیان) | ایالات متحده (Federal R&D Tax Credit) | ژاپن (R&D Tax Credit System) | کانادا (SR&ED Tax Incentives) | استرالیا (R&D Tax Incentive) | فرانسه (Crédit d’Impôt Recherche – CIR) | آلمان (Research Allowance) | نیوزلند (R&D Tax Incentive) | سنگاپور (R&D Tax Incentive) |
| هدف اصلی |
توسعه نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان، تسهیل فعالیت‌های دانش‌بنیان، جذب نیروی انسانی متخصص |
افزایش مشاغل فنی، تشویق سرمایه‌گذاری در راه‌حل‌های پیشرفته |
حفظ و افزایش هزینه‌های تحقیق و توسعه بخش خصوصی، ترویج نوآوری، افزایش رقابت‌پذیری بین‌المللی |
تشویق کسب‌وکارها به انجام تحقیق و توسعه در کانادا، حفظ نیروی کار ماهر | تشویق سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و نوآوری |
تشویق تحقیق و توسعه و نوآوری |
تشویق تحقیق و توسعه |
تشویق تحقیق و توسعه |
تشویق تحقیق و توسعه |
| دامنه فعالیت‌های واجد شرایط |
پروژه‌های تحقیق و توسعه نظام‌مند، فناوری بالا/متوسط به بالا، جدید در سطح صنعت در کشور |
توسعه/بهبود محصولات، فرآیندها، فرمول‌ها، نرم‌افزارها (حتی بهبودهای تدریجی) در هر صنعتی |
تولید محصولات، بهبود فناوری، اختراع، توسعه خدمات جدید (همسو با راهنمای فراسکاتی) |
توسعه تجربی، تحقیقات کاربردی و بنیادی با هدف رفع ابهامات علمی/فناورانه |
فعالیت‌های تجربی برای تولید دانش جدید (شامل بهبود مواد، محصولات، فرآیندها) |
هزینه‌های تحقیق و توسعه |
تحقیق و توسعه |
تحقیق و توسعه |
هزینه‌های کارکنان و مواد مصرفی واجد شرایط |
| مزیت مالی اصلی (نرخ/سازوکار) |
معادل 100% هزینه‌های تأیید شده تحقیق و توسعه |
کاهش مالیات فدرال به صورت دلار به دلار |
نرخ‌های 1-14% (نوع عمومی)، تا 30% (نوآوری باز) از هزینه‌ها |
تا 35% اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری (ITC) برای شرکت‌های خصوصی کانادایی |
43.5% اعتبار مالیاتی قابل بازپرداخت برای شرکت‌های با گردش مالی کمتر از 20 میلیون دلار |
30% اعتبار مالیاتی بر هزینه‌های تحقیق و توسعه تا سقف 100 میلیون یورو |
35% نرخ کمک هزینه برای شرکت‌های کوچک و متوسط |
15% اعتبار مالیاتی یا بازپرداخت |
تا 51% مزیت نقدی بر 400,000 دلار سنگاپور اول هزینه‌های واجد شرایط |
| حمایت از استارتاپ‌ها/SMEs |
قابلیت انتقال به سنوات آتی؛ اعتبار سرمایه‌گذاری تا 30% |
جبران مالیات حقوق و دستمزد تا 500 هزار دلار برای کسب‌وکارهای کوچک واجد شرایط |
نوع ارتقاء فناوری SME؛ نرخ‌های بالاتر (25%) برای همکاری با استارتاپ‌ها |
نرخ‌های ترجیحی (35%) برای شرکت‌های خصوصی کانادایی |
43.5% اعتبار قابل بازپرداخت برای شرکت‌های کوچک |
بازپرداخت فوری اعتبارات مالیاتی برای SMEs بدون سقف |
نرخ 35% برای SMEs (10% بیشتر از شرکت‌های بزرگ) |
بازپرداخت تا سقف مالیات‌های مرتبط با نیروی کار |
تا 51% مزیت نقدی بر 400,000 دلار سنگاپور اول هزینه‌های واجد شرایط |
| قابلیت بازپرداخت/انتقال به سنوات آتی |
قابل انتقال به سنوات آتی، غیرقابل بازپرداخت |
جبران مالیات حقوق و دستمزد (شبه‌بازپرداخت) برای استارتاپ‌ها، غیرقابل بازپرداخت گسترده |
غیرقابل بازپرداخت، قابلیت انتقال به سنوات آتی از 2015 لغو شد |
قابل بازپرداخت (برای شرکت‌های خصوصی کانادایی)، قابلیت انتقال به جلو (20 سال) و عقب (3 سال) |
قابل بازپرداخت برای شرکت‌های با گردش مالی کمتر از 20 میلیون دلار |
بازپرداخت فوری برای SMEs |
پرداخت مستقیم (برای شرکت‌های زیان‌ده نیز مفید) |
قابل بازپرداخت تا سقف مالیات‌های مرتبط با نیروی کار |
گزینه تبدیل نقدی محدود (تا 100,000 دلار سنگاپور) |
| فرآیند اداری (پیچیدگی) |
بالا (پیش‌تأیید پروژه، ارزیابی دو مرحله‌ای دبیرخانه) |
متوسط (خودارزیابی، مستندسازی دقیق، ارسال با اظهارنامه) |
متوسط (ثبت هزینه‌ها، بیانیه تفصیلی با اظهارنامه) |
متوسط (خودارزیابی، مستندسازی دقیق، ارسال با اظهارنامه) | متوسط (خودارزیابی، ثبت فعالیت‌ها قبل از ادعا، مستندسازی) |
ساده و مبتنی بر اظهارنامه مالیاتی |
پرداخت مستقیم |
ساده و مبتنی بر اظهارنامه مالیاتی |
ساده و مبتنی بر اظهارنامه مالیاتی |
| نقاط قوت کلیدی |
تمرکز صریح بر اقتصاد دانش‌بنیان، 100% اعتبار بر هزینه‌های تأیید شده، قابلیت انتقال به سنوات آتی |
دامنه گسترده، جبران مالیات حقوق و دستمزد برای استارتاپ‌ها (جریان نقدی فوری)، مشوق تثبیت شده |
تمرکز قوی بر نوآوری باز و همکاری، نرخ‌های بالاتر برای همکاری |
اعتبارات قابل بازپرداخت سخاوتمندانه، حمایت از شرکت‌های زیان‌ده، دامنه فعالیت گسترده | اعتبارات قابل بازپرداخت سخاوتمندانه، حمایت از شرکت‌های زیان‌ده، دامنه فعالیت گسترده |
نرخ اعتبار بالا، بازپرداخت فوری برای SMEs |
نرخ کمک هزینه بالا، پرداخت مستقیم (مفید برای شرکت‌های زیان‌ده) |
قابلیت بازپرداخت محدود، امکان جبران در برابر بدهی‌های مالیاتی موقت |
مزیت نقدی بالا بر هزینه‌های اولیه |
| نقاط ضعف کلیدی |
نرخ بهره‌برداری بسیار پایین، عدم مزیت جریان نقدی فوری برای شرکت‌های زیان‌ده، بار اداری بالا، معیار «جدید در کشور» |
عدم بازپرداخت گسترده، بار مستندسازی قابل توجه |
غیرقابل بازپرداخت، عدم قابلیت انتقال به سنوات آتی (محدودیت برای شرکت‌های زیان‌ده) |
بار مستندسازی قابل توجه، پیچیدگی در محاسبه | بار مستندسازی قابل توجه، نیاز به ثبت سالانه فعالیت‌ها |
سقف اعتبار برای هزینه‌های بالا |
سقف سالانه |
نرخ اعتبار پایین‌تر |
گزینه تبدیل نقدی محدود |
جهش: همراه شما در مسیر بهره‌مندی از اعتبار مالیاتی دانش‌بنیان
قانون جهش تولید دانش‌بنیان یک فرصت استراتژیک برای کاهش هزینه مالیاتی و افزایش نوآوری در شرکت‌هاست. اما پیچیدگی‌های قانونی و اداری می‌تواند مدیران مالی و نوآوری را با چالش‌هایی مواجه کند. اینجا است که جهش به عنوان یک مرکز نوآوری، شتابدهی و خدمات تخصصی در حوزه تحقیق و توسعه، وارد عمل می‌شود.
چرا جهش؟ راهکاری جامع برای شرکت‌های صنعتی و دانش‌بنیان
در جهش، ما دغدغه‌های شما را به خوبی می‌شناسیم: از پیدا کردن ایده تحقیق و توسعه و مسیرهای قانونی تایید پروژه، تا سرمایه‌گذاری موثر و کاهش ریسک رد کاربرگ. ما معتقدیم که هر شرکت صنعتی، استارتاپ، یا شرکت بورسی و فرابورسی، پتانسیل جهش در نوآوری را دارد و اعتبار مالیاتی دانش‌بنیان، ابزاری قدرتمند برای تحقق این پتانسیل است. جهش با تکیه بر تخصص و تجربه خود در زیست‌بوم نوآوری، مسیر استفاده از این قانون را برای شما هموار می‌کند.
خدمات تخصصی جهش: از مشاوره تا مدیریت پروژه
جهش با ارائه مجموعه‌ای جامع از خدمات، شما را در تمامی مراحل بهره‌مندی از اعتبار مالیاتی قانون جهش تولید دانش‌بنیان یاری می‌رساند:
- مشاوره تخصصی: ارائه راهنمایی‌های دقیق در تدوین پروپوزال تحقیق و توسعه و شناسایی پروژه‌های واجد شرایط.
- تکمیل کاربرگ و مستندسازی: کمک به مستندسازی دقیق هزینه‌های تحقیق و توسعه و تکمیل کاربرگ‌های مورد نیاز برای کاهش ریسک رد کاربرگ.
- اعتبارسنجی و تایید پروژه: تسهیل فرآیند اخذ تأییدیه شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان.
- مدیریت پروژه تحقیق و توسعه: ارائه خدمات مدیریت پروژه برای اطمینان از انطباق فعالیت‌ها با الزامات قانونی و حداکثرسازی مزایای مالیاتی.
- ارزیابی عملکرد و گزارش‌دهی: ارزیابی عملکرد و هزینه‌کردهای مرتبط و ارائه گزارش‌های مالیاتی و دستاوردهای پروژه.
کاهش ریسک و افزایش اعتبار: سرمایه‌گذاری هوشمندانه در نوآوری
با همکاری جهش، شما می‌توانید با اطمینان خاطر بیشتری در مسیر نوآوری گام بردارید. ما به شما کمک می‌کنیم تا:
- هزینه‌های مالیاتی خود را به طور قانونی کاهش دهید: با بهره‌مندی از اعتبار مالیاتی، بار مالیاتی شرکت شما به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
- سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را بهینه کنید: با اطمینان از انطباق پروژه‌ها با الزامات قانونی، هر ریال سرمایه‌گذاری شما در تحقیق و توسعه، بازدهی مالیاتی خواهد داشت.
- اعتبار و جایگاه شرکت خود را ارتقا دهید: با تبدیل شدن به یک شرکت دانش‌بنیان و بهره‌مندی از مزایای این قانون، اعتبار شما در بازار و نزد نهادهای دولتی افزایش می‌یابد.
- فرآیندها را ساده‌سازی کنید: پیچیدگی‌های اداری را به متخصصان جهش بسپارید و بر روی فعالیت‌های اصلی کسب‌وکار خود تمرکز کنید.
برای مشاوره، کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از مزایای قانون جهش تولید دانش بنیان، شرکت‌ها و صنایع می‌توانند با مرکز نوآوری و شتابدهی دانش بنیان جهش از طریق ایمیل info[at]Jahesh.co یا تلگرام جهش ارتباط بگیرند.
آینده‌ای روشن با نوآوری و حمایت هدفمند
قانون جهش تولید دانش‌بنیان ایران، یک ابزار سیاستی قدرتمند با پتانسیل بالا برای تحریک نوآوری و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است. با وجود چالش‌هایی نظیر نرخ پایین بهره‌برداری و نیاز به ساده‌سازی فرآیندهای اداری و پشتیبانی جریان نقدی فوری برای استارتاپ‌ها، این قانون همچنان یک فرصت طلایی برای شرکت‌های ایرانی محسوب می‌شود. با الهام از بهترین شیوه‌های جهانی در زمینه مشوق‌های مالیاتی تحقیق و توسعه و با بهره‌گیری از خدمات تخصصی مراکزی مانند «جهش»، می‌توانیم موانع را برطرف کرده و به سمت آینده‌ای روشن‌تر و نوآورانه‌تر گام برداریم. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، نه تنها به معنای کاهش هزینه‌های مالیاتی امروز است، بلکه تضمین‌کننده رشد، رقابت‌پذیری و پایداری کسب‌وکار شما در فردای اقتصاد جهانی خواهد بود.
پرسش‌های متداول (FAQ)
اعتبار مالیاتی قانون جهش تولید دانش‌بنیان دقیقاً چیست؟
این اعتبار مالیاتی، مطابق بند (ب) ماده (۱۱) قانون جهش تولید دانش‌بنیان، به شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد که در پروژه‌های تحقیق و توسعه واجد شرایط سرمایه‌گذاری می‌کنند. معادل هزینه‌های تأیید شده در این پروژه‌ها، به عنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی، از مالیات بر عملکرد شرکت کسر می‌شود.
چه نوع پروژه‌هایی مشمول این اعتبار مالیاتی می‌شوند؟
پروژه‌های تحقیق و توسعه‌ای که نظام‌مند باشند، منجر به تولید محصولات، خدمات یا فرآیندهای جدید در سطح صنعت در کشور شوند، و در حوزه فناوری‌های بالا یا متوسط به بالا قرار گیرند، مشمول این اعتبار می‌شوند. این شامل تولید یا ارتقاء محصولات و خدمات، و بهبود فرآیندهای تولید با ریسک فنی و استفاده از فناوری‌های جدید است.
چگونه می‌توانیم از خدمات جهش برای بهره‌مندی از این قانون استفاده کنیم؟
«جهش» به عنوان یک مرکز تخصصی، خدمات جامعی از جمله مشاوره در تدوین پروپوزال، کمک به مستندسازی هزینه‌ها، تسهیل فرآیند اخذ تأییدیه شورای راهبری فناوری‌ها، و مدیریت پروژه تحقیق و توسعه را ارائه می‌دهد. هدف ما، هموار کردن مسیر شما برای بهره‌مندی حداکثری از این اعتبار مالیاتی است.
آیا این اعتبار مالیاتی برای استارتاپ‌های زیان‌ده نیز مفید است؟
بله، این اعتبار قابلیت «انتقال به سنوات آتی» را دارد. این بدان معناست که حتی اگر استارتاپ شما در سال جاری سودآور نباشد، می‌توانید اعتبار مالیاتی را برای سال‌های آینده که به سوددهی می‌رسید، حفظ کرده و از آن استفاده کنید. با این حال، این اعتبار به صورت نقدی بازپرداخت نمی‌شود.
تفاوت اصلی اعتبار مالیاتی ایران با کشورهای پیشرو چیست؟
تفاوت اصلی در سازوکار مالی و پشتیبانی جریان نقدی است. در حالی که ایران اعتبار ۱۰۰% قابل انتقال به سنوات آتی را ارائه می‌دهد ، کشورهایی مانند ایالات متحده با جبران مالیات حقوق و دستمزد و کانادا و استرالیا با اعتبارات قابل بازپرداخت ، نقدینگی فوری را برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های زیان‌ده فراهم می‌کنند. همچنین، فرآیند اداری در ایران نیاز به پیش‌تأیید دارد که ممکن است پیچیده‌تر باشد.
مطالب پیشنهادی
آخرین اخبار دنیای کسب‌وکار، استارتآپ و سرمایه گذاری را از جهش مدیا دنبال کنید.